Η θερμορύθμιση είναι η ικανότητα ενός οργανισμού να διατηρεί τη θερμοκρασία του εντός συγκεκριμένων ορίων, ακόμη και όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι πολύ διαφορετική.
Η βέλτιστη θερμοκρασία του σώματός μας είναι περίπου 37°C. Αυτή η θερμοκρασία διασφαλίζει ότι όλα τα συστήματα του οργανισμού μας μπορούν να λειτουργήσουν σωστά. Όταν η θερμοκρασία αυξηθεί πολύ πολύ, το κέντρο ρύθμισης της θερμοκρασίας του εγκεφάλου αρχίζει να στέλνει νευρικά σήματα στα αιμοφόρα αγγεία και τους μύες μέσα ή κοντά στο δέρμα με την εντολή να αρχίσουν να ενεργοποιούν τους μηχανισμούς ψύξης τους όπως διαστολλή των αγγείων για να μεταφερθεί θερμότητα προς την επιφάνεια, εφίδρωση ώστε η εξάτμιση να προκαλέσει δροσιά, και απώλεια θερμότητας με αγωγή και μεταφορά στον αέρα ή το νερό και ακτινοβολία θερμότητας προς το περιβάλλον. Περίπου το 60% της θερμότητας του σώματός μας χάνεται με την ακτινοβολία και 22% με την εφίδρωση, ποσοστά που αλλάζουν με την περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας.
Το σώμα μας στη συνέχεια συντονίζεται για την κυκλοφορία του αίματος, έτσι ώστε η θερμότητα από το εσωτερικό του σώματος να μπορεί να μετακινηθεί στην περιφέρεια για να κρυώσει. Ομοίως, στο δέρμα μας, οι τρίχες παραμένουν επίπεδες για να επιτρέπουν στον αέρα δίπλα στο σώμα να κρυώσει και να αντικατασταθεί, βοηθώντας στη διάχυση της θερμότητας.
Αν η εσωτερική θερμοκρασία του σώματος ξεπεράσει τους 39-40 °C για πολλή ώρα, μπορεί να προκληθούν βλάβες σε όργανα. Για το λόγο η σωστή λειτουργία αυτών των φυσικών μηχανισμών ψύξης είναι ζωτικής σημασίας.
Κρύο ντους;
Όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος αυξάνεται πολύ, μπορεί υποκειμενικά αυτοί οι μηχανισμοί να μας φαίνονται ανεπαρκείς. Αν και η βουτιά σε ένα κρύο μπάνιο ή ντους αμέσως μετά τη ζέστη μπορεί να είναι ευχάριστη στο δέρμα μας, δεν κάνει αυτό που χρειάζεται για να μειώσει τη θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι και επικίνδυνο για ορισμένους ανθρώπους ιδίως με υποκείμενες καρδιακές παθήσεις, όπως η στεφανιαία νόσος, με την ταχεία συστολή των αιμοφόρων αγγείων στο δέρμα στην έκθεση σε νερό θερμοκρασίας μικρότερης των 15°C.
Όταν εκτίθενται στο κρύο, τα αιμοφόρα αγγεία κοντά στο δέρμα συστέλλονται μειώνοντας τη ροή του αίματος σε αυτές τις περιοχές. Έτσι, στο πλαίσιο της ψύξης του σώματος, το να κάνουμε ένα παγωμένο ντους προκαλεί το αντίθετο από αυτό που πρέπει να συμβεί, καθώς λιγότερο αίμα ρέει πλέον στην επιφάνεια του δέρματος. Αυτό θα συγκρατήσει τη θερμότητα μέσα και γύρω από τα όργανα αντί να την αποβάλλει. Ουσιαστικά, ξεγελάμε το σώμα σας κάνοντάς να πιστέψει ότι έχει πέσει η θερμοκρασία του και δεν χρειάζεται να κρυώσει, με αποτέλεσμα να σταματά τη διαδικασία ψύξης. Παράλληλα, το παγωμένο νερό δεν καθαρίζει αποτελεσματικά το δέρμα, καθώς δεν διαλύει επαρκώς το σμήγμα και άλλες λιπαρές ουσίες.
Όταν ζεσταινόμαστε, ιδρώνουμε – και αυτός ο ιδρώτας αναμειγνύεται με το σμήγμα, ένα άλλο προϊόν του δέρματος και με τα βακτήρια στο δέρμα μας, τα οποία παράγουν την οσμή του σώματος. Το κρύο νερό έχει αποδειχθεί ότι είναι λιγότερο αποτελεσματικό στην απομάκρυνση και τη διάσπαση του σμήγματος και άλλων υπολειμμάτων στο δέρμα, σε σύγκριση με το θερμότερο νερό, πράγμα που σημαίνει ότι η οσμή του σώματος θα επιμένει.
Το κρύο νερό προκαλεί επίσης σύσφιξη του δέρματος. Αυτό μπορεί ενδεχομένως να παγιδεύσει σμήγμα και βρωμιά στους πόρους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μαύρα στίγματα, λευκά στίγματα και ακμή.
Ζεστό ντους;
Τα ζεστά ντους είναι επίσης κακή ιδέα σε μια ζεστή μέρα. Το νερό που είναι θερμότερο από το σώμα θα μεταφέρει ενέργεια με τη μορφή θερμότητας σε αυτό και θα το εμποδίσει στην προσπάθεια αποβολής της.
Η λύση;
Ένα χλιαρό ή δροσερό ντους ή μπάνιο, με νερό θερμοκρασίας 26-27 °C, αντί για ένα παγωμένο ή κρύο ντους, είναι πάντα μια ασφαλέστερη και πιο αποτελεσματική επιλογή. Αυτό θα επιτρέψει στο σώμα μας να διαχέει εύκολα τη θερμότητα προς τα έξω. Παράλληλα, το χλιαρό νερό μπορεί να βοηθήσει στη διάλυση και χαλάρωση του σμήγματος στους πόρους του δέρματος.
Τα ανωτέρω επιβεβαιώνει και ο Καθηγητής Ανατομικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Λάνκαστερ Adam Taylor, θέμα που δημοσιεύτηκε στα μεγαλύτερα δίκτυα του όπως η dailymail, η independent και το theconversation.com.
Τέλος, εάν νιώθετε την ανάγκη να δροσιστείτε, πρέπει να γίνεται με σταδιακή μείωση της θερμοκρασίας του νερού, ώστε να μην σοκάρουμε το σώμα σας και το οδηγούμε σε απότομη αντίδραση εξαιτίας της ραγδαίας αγγειοσυστολής.
Πηγές:
